Đi trên các tuyến đường giữa trưa hè nắng gắt, không khí nơi đây vẫn trong lành, mát mẻ, điều mà ít địa phương khác có được. Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, diện tích tự nhiên toàn xã Nậm Sài 2.495 ha thì có tới 1.633 ha đất có rừng, trong đó rừng tự nhiên 1.619,8 ha, còn lại là rừng trồng.

Ông Hoàng Văn Phang, Chủ tịch UBND xã Nậm Sài cho biết: Nhờ người dân có ý thức trong việc bảo vệ rừng, nên từ năm 1972 đến nay, trên địa bàn xã không xảy ra cháy rừng, tình trạng khai thác rừng trái phép chấm dứt hoàn toàn từ năm 1990 trở lại đây. Rừng ở Nậm Sài hiện nay cơ bản là rừng già, nhiều tầng cây mọc đan xen, kế cận nhau. Do tỷ lệ che phủ rừng cao, nên nhiều năm nay, địa phương không xảy ra hiện tượng sạt lở đất trong mùa mưa. Đặc biệt, rừng tạo nguồn sinh thủy, giúp người dân trên địa bàn không phải lo thiếu nước sinh hoạt, sản xuất.

Đường giao thông địa bàn xã Nậm Sài rợp bóng cây

Tìm hiểu về kinh nghiệm bảo vệ rừng của xã Nậm Sài, chúng tôi nhận thấy yếu tố quyết định nằm ở việc địa phương đã giúp người dân được hưởng lợi trực tiếp từ rừng, chứ không chỉ dừng lại ở việc nghe tuyên truyền về những lợi ích mà rừng mang lại. Cụ thể, xã Nậm Sài đã giao khoán 100% diện tích rừng tự nhiên cho người dân quản lý, nhiều hộ nhờ đó có thêm nguồn thu nhập từ tiền dịch vụ môi trường rừng được chi trả hằng năm. Đặc biệt, xã Nậm Sài có quy hoạch cụ thể cho từng khu vực người dân được phép phát nương để canh tác cây lương thực, hoa màu. Tuy nhiên, việc phát và đốt nương hằng năm diễn ra đồng loạt và dưới sự giám sát chặt chẽ của thành viên các tổ bảo vệ rừng. Ngoài ra, việc kiện toàn các tổ, đội bảo vệ rừng và tuyên truyền nâng cao nhận thức người dân, tổ chức cúng rừng hằng năm... cũng được UBND xã Nậm Sài triển khai đồng bộ.

Chủ tịch UBND xã Hoàng Văn Phang cho biết thêm: “Khó có thể bảo vệ được rừng nếu người dân thiếu đất sản xuất và không được hưởng lợi gì từ rừng. Ở Nậm Sài, người dân vẫn được phép vào rừng lấy củi khô về đun và khi có nhu cầu lấy gỗ làm nhà hoặc sửa nhà, người dân có đơn, UBND xã sẽ tạo điều kiện và cho cán bộ giám sát, hỗ trợ. Nhưng ngược lại, bất cứ ai khai thác gỗ và các loại lâm sản trái phép trên địa bàn với mục đích thương mại đều bị xử phạt nặng. Việc phát, đốt nương của người dân chỉ được tiến hành trong phạm vi cho phép và phải được triển khai trong cùng một thời điểm nhất định, không có chuyện người đốt trước, người đốt sau, nhằm tăng cường khả năng tự giám sát và giảm thiểu nguy cơ cháy lan vào rừng”.

Nhiều năm nay, trên địa bàn xã Nậm Sài không có trường hợp người dân vi phạm Luật Bảo vệ và Phát triển rừng. “Mọi người đều hiểu, giữ rừng là giữ lấy cuộc sống bền vững cho muôn đời, nên ai cũng nêu cao ý thức bảo vệ rừng. Nhờ có rừng mà nhiều năm nay, ở Nậm Sài không có hiện tượng sạt lở đất về mùa mưa và quanh năm luôn dư nước để người dân sinh hoạt, sản xuất nông nghiêp” - ông Lù Đức Cương, Trưởng thôn Bản Sài chia sẻ.

Theo thống kê của UBND xã Nậm Sài, trên địa bàn hiện có 393 hộ, 1.912 nhân khẩu, với 4 dân tộc Kinh, Tày, Xa Phó, Dao sinh sống dựa hoạt động sản xuất nông nghiệp là chủ yếu. Nhờ nguồn nước tưới dồi dào, 170 ha lúa canh tác trên ruộng bậc thang luôn cho năng suất cao, đạt bình quân 48 tạ/ha/vụ; bà con thuận lợi trong trồng, mở rộng diện tích cây ăn quả, hoa màu và các loại cây thảo dược. Hiện nay, diện tích cây trồng có múi của xã được mở rộng lên gần 40 ha, hứa hẹn sẽ đem lại nguồn thu nhập khá cho người dân.