Ngày 25/12, tại Hà Nội, Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng Việt Nam đã tổ chức Hội nghị tổng kết thực hiện nhiệm vụ năm 2020 và kế hoạch trọng tâm năm 2021. Ông Nguyễn Quốc Trị - Tổng cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp, Giám đốc Quỹ chủ trì hội nghị.
Tham dự hội nghị có đại diện Vụ Pháp chế thanh tra, Vụ Kế hoạch tài chính, Cục Kiểm lâm, Văn phòng Tổng cục Lâm nghiệp cùng toàn thể các công chức, viên chức Ban điều hành Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng Việt Nam.
Năm vừa qua, Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng Việt Nam đã chủ động tham mưu Tổng cục Lâm nghiệp, phối hợp với nhiều đơn vị liên quan xây dựng nhiều văn bản trả lời cử tri, hướng dẫn địa phương về thực hiện chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng. Sổ tay hướng dẫn trả tiền dịch vụ môi trường rừng qua giao dịch điện tử, bưu điện và Sổ tay hướng dẫn kiểm tra, giám sát đánh giá dịch vụ môi trường rừng đã được Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng Việt Nam ban hành và tổ chức tập huấn, làm cơ sở cho Quỹ cấp tỉnh vận dụng, triển khai tại địa phương.
Cũng trong năm qua, công tác kiểm toán hoạt động và tài chính đã được thực hiện trong hệ thống Quỹ cho giai đoạn 2011-2019, cụ thể tại Quỹ Trung ương và 3 Quỹ tỉnh (Đắk Lắk, Kon Tum, Điện Biên). Kiểm toán Nhà nước khẳng định chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng và Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng là có hiệu quả trong việc huy động nguồn lực phục vụ công tác quản lý bảo vệ rừng với cơ chế tài chính và hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật, hướng dẫn đầy đủ, phù hợp.
Trong bối cảnh khó khăn chung của ngành lâm nghiệp năm 2020 khi thời tiết diễn biến bất lợi, khó lường trên cả nước, tình trạng hán hán kéo dài đã gây ra tình trạng thiếu nước nghiêm trọng tại các đập, hồ chứa nước (lượng nước về hồ chỉ bẳng 30-60% trung bình hàng năm), ảnh hưởng đến tình hình sản xuất điện của các nhà máy thủy điện, do vậy, tính đến ngày 21/12, nguồn thu tiền dịch vụ môi trường rừng năm 2020 của cả nước là hơn 2.500 tỷ đồng, đạt 90% kế hoạch, thu từ thủy điện vẫn chiếm tỷ trọng cao nhất với xấp xỉ 90%.
Đến ngày 21/12, nguồn tiền Quỹ Trung ương thu trong năm 2020 đã giải ngân cho Quỹ cấp tỉnh là hơn 934 tỷ đồng qua tài khoản ngân hàng và Quỹ cấp tỉnh đã thực hiện giải ngân cho chủ rừng là hơn 593 tỷ đồng qua tài khoản ngân hàng, giao dịch điện tử và bưu điện đạt 100% tổng số chủ rừng được nhận tiền dịch vụ môi trường rừng.
Năm 2020, tổng diện tích rừng được hỗ trợ quản lý bằng tiền dịch vụ môi trường rừng là 6,5 triệu ha rừng, chiếm 44% tổng diện tích rừng toàn quốc, trong đó 2,7 triệu ha của chủ rừng là tổ chức khoán quản lý bảo vệ cho 30.233 cá nhân, hộ gia đình, cộng đồng, nhóm hộ và tổ chức khác. Tiền dịch vụ môi trường rừng đã góp phần hỗ trợ cho chủ rừng có kinh phí quản lý bảo vệ rừng; hỗ trợ các công ty lâm nghiệp, ban quản lý rừng khi dừng khai thác gỗ rừng tự nhiên và hỗ trợ kịp thời cho người dân miền núi bảo vệ rừng có tiền nâng cao đời sống.
Về kết quả thu chi tiền trồng rừng thay thế, từ năm 2015 đến nay, Quỹ Trung ương được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo tiếp nhận 11,5 tỷ đồng tiền trồng rừng thay thế các tỉnh Bình Dương, Hà Nam để ủy thác trồng rừng tại các tỉnh Lào Cai, Yên Bái, Tuyên Quang và Bắc Kạn. Hiện nay, 9,6 tỷ đồng đã được giải ngân để trồng 178,7 ha tại 4 địa phương trên. Số tiền còn lại sẽ tiếp tục được giải ngân trong năm 2021 và chăm sóc vào các năm tiếp theo.
Bên cạnh những kết quả đạt được, quá trình triển khai chính sách còn gặp một số tồn tại như năm 2020 xảy ra đại dịch COVID-19 khiến cho nền kinh tế đất nước bị suy giảm, nhiều doanh nghiệp rơi vào hoàn cảnh khó khăn, vì vậy, Quyết định thí điểm chi trả dịch vụ môi trường rừng đối với dịch vụ hấp thụ và lưu giữ cac-bon của rừng chưa được ban hành; chưa thu được tiền dịch vụ môi trường rừng đối với cơ sở công nghiệp là các nhà máy nhiệt điện do sản phẩm của nhiệt điện là điện năng phải được Thủ tướng Chính phủ quyết định điều chỉnh giá điện làm căn cứ triển khai; một số đơn vị sử dụng dịch vụ môi trường rừng còn chậm nộp tiền từ những năm trước chưa thu được gây ảnh hưởng đến kế hoạch thu chi và kế hoạch bảo vệ phát triển rừng tại địa phương.
Phát biểu tại hội nghị, ông Nguyễn Quốc Trị ghi nhận và biểu dương những kết quả Quỹ đã đạt được trong thời gian vừa qua, đặc biệt đánh giá dịch vụ môi trường rừng là một trong những tiềm năng lớn của rừng, đóng góp cho ngành lâm nghiệp phục vụ phát triển bền vững của đất nước. Bên cạnh đó ông cũng nhấn mạnh phương hướng nhiệm vụ trọng tâm năm 2021: tiếp tục rà soát hồ sơ trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định thí điểm chi trả dịch vụ môi trường rừng đối với dịch vụ hấp thụ và lưu giữ cac-bon của rừng; cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, nhất là việc chi trả tiền dịch vụ môi trường rừng đến tận người dân; đôn đốc, hướng dẫn thu các loại dịch vụ môi trường rừng mới cùng với đó là nghiên cứu, mở rộng quan hệ hợp tác với đối tác để phát triển thêm các nguồn thu mới; hoàn thiện cơ chế chia sẻ lợi ích đối với nguồn thỏa thuận chi trả giảm phát thải vùng Bắc Trung Bộ (viết tắt là ERPA).
Về chỉ tiêu kế hoạch năm 2021, dự kiến thu tiền dịch vụ môi trường rừng năm 2021 là 2.800 tỷ đồng, đảm bảo duy trì 6,5 triệu ha rừng (chiếm 44% diện tích rừng của cả nước) được quản lý bảo vệ bằng nguồn tiền dịch vụ môi trường rừng.